رقابت‌های تکواندو در المپیک ۲۰۲۴ از روز ۷ لغایت ۱۰ آگوست (۱۷ تا ۲۰ مرداد ماه) به مدت چهار روز در سالن گرند پالا شهر پاریس برگزار خواهد شد تا هفتمین حضور رسمی رشته تکواندو در این مسابقات نیز برگزار شود. در فاصله چند روز تا برگزاری رقابت‌های المپیک در این گزارش به صورت ویژه قصد داریم به برگزاری این دوره از مسابقات از جنبه‌های مختلف بپردازیم و زمان آشنایی با محل برگزاری مسابقات، اطلاعاتی از تاریخ‌سازان تکواندو در این رشته و همچنین رکورد‌هایی که احتمالاً قابل شکسته است، ارائه بدهیم.
تلاش برای تاریخ‌سازی در کاخی تاریخی
بدون شکی یکی از جلوه‌های برگزاری رقابت‌های این دوره رشته تکواندو در المپیک محل برگزاری مسابقات است. کاخ بزرگ شانزلیزه یا قصر بزرگ (GRAND PALA) محل برگزاری این دوره رقابت‌های تکواندو است که به عنوان یک اثر یا بنای تاریخی توسط وزارت فرهنگ فرانسه به ثبت رسیده است.
این مکان تاریخی، نمایشگاهی و موزه در شانزلیزه قرار دارد و در سال ۱۸۹۷ با الهام از کاخ کریستال لندن و پس از تخریب کاخ صنعت ساخته شده است و در سال ۱۹۰۰ برای برگزاری نمایشگاه جهانی آماده شده است. معماری خاص و زیبای این کاخ آن را به صورت ویژه‌ای برجسته کرده است و با نما‌های سنگی پرآذین و سقف‌های شیشه‌ای تبدیل به یکی از جاذبه‌های توریستی کشور فرانسه شده است.
نکته جالب در خصوص این کاخ استفاده از ظرفیت‌های مختلف آن در برگزاری رویداد‌های هنری و ورزشی است. در این کاخ در بین سال‌های ۱۹۰۱ تا ۱۹۵۷ مسابقات سوارکاری نیز برگزار شده است و در طی حدود یکصدو بیست ساله گذشته رویداد‌های هنری، نمایشگاه‌های اتومبیل، هوانوردی و … را شاهد بوده است و با برگزاری رقابت‌های تکواندو و شمشیربازی در المپیک جلوه‌های دیگری از خاص بودن خود را اثبات خواهد کرد. البته رشته شمشیربازی پیش از این نیز شاهد برگزاری مسابقات جهانی ۲۰۱۰ در این مکان بوده است و در جریان مرحله نهایی توردوفرانس سال ۲۰۱۷ نیز این کاخ نقش برجسته‌ای در پروژه میزبانی پاریس از المپیک ۲۰۲۴ ایفا کرده است.
این کاخ در زمان جنگ‌های جهانی اول و دوم نیز مورد استفاده قرار گرفته است و در جنگ جهانی اول به عنوان بیمارستان نظامی و در جنگ جهانی دوم و پس از اشغال توسط نازی‌ها به عنوان انبار کامیون و در ادامه به عنوان نمایشگاه از آن بهره‌برداری شد. حتی پس از جنگ نیز این کاخ تا آستانه تخریب و ساخت موزه هنره‌های قرن بیستم جلو رفت، اما مرگ معمار آن باعث شد تا پروژه جدید به دست فراموشی سپرده شود.
ساعی نگین تکواندوی ایران
بدون شک یکی از جذابیت‌های هر رشته ورزشی دستاورد‌های ورزشکاران بزرگ و تاریخ‌ساز آن رشته است و تکواندو نیز از این قضیه مستثنی نیست. برای علاقمندان ورزش کشورمان نیز افتخارآفرینی‌ها و دستاورد‌های هادی ساعی همواره باعث مباهات و خوشحالی بوده است. زمانی این افتخار و خوشحالی بیشتر می‌شود که بدانیم هادی ساعی پس از برگزاری هفت دوره رسمی این مسابقات همچنان یکی از پرافتخارترین ورزشکاران تاریخ رشته تکواندو در المپیک است.
رئیس فعلی فدراسیون تکواندو سابقه حضور در سه دوره رقابت‌های المپیک در سال‌های ۲۰۰۰ سیدنی، ۲۰۰۴ آتن و ۲۰۰۸ پکن را دارد و علاوه بر این مهم سه مدال خوشرنگ نیز در ویترین افتخارات شخصی خود و ورزش ایران ثبت کرده است. ساعی پس از کسب مدال برنز المپیک سیدنی، در المپیک ۲۰۰۴ آتن بر سکوی قهرمانی ایستاد، اما باز هم از عطش او کاسته نشد تا در المپیک ۲۰۰۸ با کسب دومین مدال طلا و سومین مدال المپیک خود نام خود را به عنوان پرافتخارترین المپین ورزش کشور تا امروز جاودانه کند.
کم لطفی فدراسیون جهانی تکواندو به ساعی
هادی ساعی علاوه بر اینکه همچنان پرافتخارترین المپین ورزش کشور است، در میان تاریخ‌سازان رشته تکواندو در المپیک نیز یکی از برجسته‌ترین چهره‌ها است. موضوعی که البته فدراسیون جهانی با کم لطفی غیر عمدی یا عمدی آن را نادیده گرفته است و در سایت فدراسیون جهانی در میان پرافتخارترین ورزشکاران اداور المپیک نام او را قرار نداده است.
سایت فدراسیون جهانی در شرایطی استیون لوپز چهره برجسته تکواندوی آمریکا را به عنوان پرافتخارترین تکواندوکار بخش مردان در المپیک معرفی کرده است که تعداد و رنگ مدال‌های ساعی و لوپز برابر است. اتفاقی که نشان دهنده کم لطفی نهاد رسمی رشته تکواندو به یکی از بزرگان این رشته است.
استیون لوپز دو مدال طلا در المپیک‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۴ و یک مدال برنز در المپیک ۲۰۰۸ کسب کرده است. موضوعی که نشان دهنده برابر بودن مدال‌های دو ورزشکار بزرگ رشته تکواندو در تاریخ المپیک است. حتی ساعی و لوپز در کسب مدال در اوزان مختلف نیز با یکدیگر برابر هستند؛ چرا که لوپز نخستین مدال طلای خود را در المپیک سیدنی در وزن ۶۸- کیلوگرم کسب کرد و دو مدال دیگرش را در وزن ۸۰- کیلوگرم به دست آورد. ساعی نیز مدال برنز و نخستین مدال طلای خود را در وزن ۶۸- کیلوگرم و طلای دومش را در وزن ۸۰- کیلوگرم کسب کرد تا تفاوتی در این زمینه نیز با یکدیگر نداشته باشند.
این دو ورزشکار در هیچ دوره المپیک نیز مصافی با هم نداشتند که مبنای این تصمیم فدراسیون جهانی به برد یا باخت آنها در دیدار‌های رودرو مربوط باشد. لوپز در المپیک سیدنی در شرایطی به مدال طلا رسید که ساعی برنز کسب کرد. اتفاقی که در المپیک ۲۰۰۸ برعکس رخ داد و ساعی به مدال طلا رسید و لوپز برنز کسب کرد. حتی اگر مبنای این تصمیم فدراسیون جهانی حضور لوپز در ۴ دوره المپیک باشد، باز هم باید کفه ترازو به نفع ساعی باشد که با حضور کمتر در یک المپیک تعداد مدال‌هایش با لوپز برابر است.
در اینکه عملکرد مدیریتی هادی ساعی در فدراسیون تکواندو مانند رئیس گذشته این فدراسیون و تمامی روسای رشته‌های ورزشی همواره مورد نقد قرار گرفته و در صورت لزوم در آینده نیز خواهد گرفت، اما هیچ شکی نیست که نمی‌توان پیگیر این خواسته علاقمندان ورزش از مسئولان فدراسیون تکواندو و کمیته ملی المپیک نبود که حتماً این موضوع پیگیری شود تا عکس هادی ساعی به عنوان یکی از افتخارآفرینان ورزش کشور در کنار لوپز به عنوان رکورداران مدال المپیک در سایت فدراسیون جهانی ثبت شود.
تاریخ‌سازان المپیک
هادی ساعی و استوین لوپز با کسب دو مدال طلا و یک برنز پرافتخارترین تکواندوکاران بخش مردان تاریخ المپیک هستند. پس از این دو نفر ژائو شوای از چین، چو مو ین از چین تایپه، سروت تازه‌گل از ترکیه، چا دونگ مین از کره‌جنوبی و جوئل گونزالز از اسپانیا با یک مدال طلا و یک برنز قرار دارند و در رتبه بعدی قرار گرفتند.
در بخش بانوان نیز دستاورد هوانگ کیونگ سئون از کره‌جنوبی همانند لوپز و ساعی است و او نیز دو مدال طلا و یک برنز کسب کرده است تا پرافتخارترین تکواندوکار بخش زنان لقب گیرد. چن ژونگ از چین، جید جونز از بریتانیا، ووجینگ یو از چین، میلیکا ماندیچ از صربستان و ماریا اسپینوزا از مکزیک نیز دو مدال طلا کسب کردند و در رتبه دوم قرار دارند. پانیپاک وونگپاتاناکیت از تایلند نیز با یک مدال طلا و یک برنز در رتبه سوم قرار دارد.
جید جونز و پانیپاک در جستجوی تاریخ‌سازی
از میان تکواندوکاران فعال در دنیا تنها دو ورزشکار در المپیک پاریس حضور دارند که می‌توانند با کسب مدال تبدیل به پرافتخارترین یا همطراز با نفرات رکوردار شوند. جید جونز در وزن ۵۷- کیلوگرم بانوان از بریتانیا و پانیپاک وونگپاتاناکیت در وزن ۴۹- کیلوگرم بانوان که هر دو نیز از رقبای اصلی ناهید کیانی و مبینا نعمت‌زاده نمایندگان کشورمان هستند.
جید جونز ۳۱ ساله که چهارمین المپیک و به نظر آخرین المپیک خود را تجربه می‌کند، پیش از این در ۲۰۱۲ لندن و ۲۰۱۶ ریو موفق به کسب مدال طلا شده بود، اما در المپیک ۲۰۲۰ توکیو از دستیابی به مدال بازماند. جونز این فرصت را دارد تا با کسب مدال برنز همطراز با هادی ساعی، استیون لوپز در بخش مردان و هوانگ کیونگ سئون از کره‌جنوبی در بخش بانوان به عنوان پرافتخارترین ورزشکاران المپیک لقب گیرد. در صورتی که او موفق به کسب مدال نقره یا طلا شود نیز به تنهایی پرافتخارترین ورزشکار حاضر در المپیک خواهد بود. ناهید کیانی نماینده شایسته کشورمان پیش از در دو گرندپری پاریس در سال ۲۰۲۳ و گرندپری رم در سال ۲۰۲۳ با این تکواندوکار پرافتخار روبرو شده است که حاصل آن پیروزی در گرندپری پاریس و شکست در گرندپری رم برای نماینده شایسته کشورمان بوده است.
پانیپاک وونگپاتاناکیت ۲۶ ساله از تایلند نیز در سومین المپیک خود به رقابت خواهد پرداخت. او در المپیک ۲۰۱۶ ریو مدال برنز کسب کرد و در المپیک توکیو نیز به مدال طلا رسید و حالا در صورت کسب تنها مدال طلا به جمع پرافتخارترین ورزشکاران المپیک خواهد پیوست. این تکواندوکار تایلندی که افتخارات و دستاورد‌های زیادی در کارنامه خود دارد در نیمه‌نهایی گرندپری رم در سال ۲۰۲۳ با مبینا نعمت‌زاده دیدار کرد و موفق به شکست نماینده کشورمان شد.
غیبت نیمی از مدال‌آوران توکیو در پاریس
از جمع ۳۲ مدال‌آور رقابت‌های المپیک ۲۰۲۰ توکیو تنها ۱۶ مدال‌آور در پاریس حضور دارند. نکته جالب این است که ۸ مدال‌آور در بخش آقایان و ۸ مدال‌آور نیز در بخش بانوان حضور دارند تا شاهد غیبت نیمی از قهرمانان المپیک توکیو در این مسابقات باشیم.
در بخش آقایان از دارندگان مدال طلای دوره گذشته تنها ویتو دلاکوئیلا از ایتالیا در وزن ۵۸- کیلوگرم و اولگبک رشیدوف از ازبکستان در وزن ۶۸- کیلوگرم حضور دارند و در بخش بانوان نیز تنها پانیپاک از تایلند در وزن ۴۹- کیلوگرم مجوز حضور در پاریس را دریافت کرده است و ۵ مدال دارنده مدال طلای المپیک توکیو در بخش مردان و بانوان غایب هستند.
ناهید کیانی باتجربه‌ترین ملی‌پوش تکواندوی ایران
در میان 4 تکواندوکار المپیکی کشورمان تنها ناهید کیانی دومین حضور را در المپیک تجربه می‌کند تا پس از هادی ساعی با حضور در سه المپیک و در کنار یوسف کرمی با دو حضور در المپیک به عنوان سومین تکواندوکار تاریخ کشورمان لقب بگیرد که فرصت حضور در بیشتر از یک المپیک را داشته است.
کیانی در شرایطی در 26 سالگی باتجربه‌ترین ملی‌پوش تیم آقایان و بانوان کشورمان است که مدال طلای قهرمانی جهان، یک طلا، یک نقره و دو برنز قهرمانی آسیا، مدال برنز بازی‌های آسیایی، مدال طلای دانشجویان جهان و دو نقره گرندپری را در کارنامه دارد.کیانی اولین بانوی تکواندوکار تاریخ کشورمان است که با مدال طلای جهان در المپیک حضور پیدا می‌کند تا از این حیث نیز توانایی‌های خود را نشان بدهد.
در تیم کشورمان مهران برخورداری ۲۴ ساله، آرین سلیمی ۲۱ ساله و مبینا نعمت‌زاده ۱۹ ساله هستند.
چین رکوردار بیشترین کسب سهمیه در پاریس
در رقابت‌های المپیک پاریس ۱۳۴ تکواندوکار از ۵۸ کشور موفق به کسب مجوز در مسابقات شدند. البته ۵ ورزشکار از این نفرات در قالب تیم پناهجویان و یک ورزشکار نیز در قالب شخصی و بدون پرچم در مسابقات حضور دارند.
از میان ۱۳۴ سهمیه توزیع شده در مسابقات چین با ۶ نماینده رکوردار کسب سهمیه در مسابقات است. پس از چینی‌ها، ازبکستان و تیم پناهجویان با ۵ نماینده و ایران، برزیل، فرانسه، بریتانیا، اردن، کره‌جنوبی، اسپانیا و تونس با ۴ نماینده در رتبه‌های دوم و سوم حضور دارند.
وزن ۵۸- کیلوگرم مسابقات مردان با ۱۸ تکواندوکار و اوزان ۶۸-، ۸۰- و ۸۰+ آقایان و ۴۹- بانوان با ۱۷ تکواندوکار برگزار خواهد شد. در اوزان ۵۷-، ۶۷- و ۶۷+ بانوان نیز ۱۶ تکواندوکار حضور دارند.
از میان ۱۳۴ تکواندوکار حاضر در مسابقات ۱۴ ورزشکار با وایلد کارت (سهمیه اعطایی) در مسابقات حضور دارند. تیم پناهجویان ۵ سهمیه، فرانسه ۴ سهمیه، مقدونیه، تیمور شرقی، گینه بیسائو و مالی و ورزشکار بدون پرچم نیز هر کدام یک سهمیه را به خود اختصاص دادند.
مجید افلاکی و سه حضور متفاوت در المپیک
مجید افلاکی سرمربی تیم ملی کشورمان سومین حضور خود در ادوار المپیک را تجربه می‌کند و نکته جالب سه حضور متفاوت او در این مسابقات است. افلاکی در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی به عنوان ورزشکار و در المپیک ۲۰۰۸ به عنوان مربی و دستیار رضا مهماندوست المپیک را تجربه کرده است و در المپیک ۲۰۲۴ نیز به عنوان سرمربی روی صندلی کوچ ملی‌پوشان کشورمان حضور خواهد داشت.
مینو مداح نیز به عنوان سرمربی تیم ملی بانوان نیز برای اولین بار فرصت حضور در المپیک را پیدا می‌کند.
مدال‌آوران ایران در تاریخ المپیک
تکواندوی ایران در هفت حضور گذشته خود در المپیک موفق به کسب ۶ مدال المپیک شده است که این مدال‌ها توسط ۴ ورزشکار کسب شده است. هادی ساعی با کسب دو مدال طلا و یک نقره در صدر مدال‌آوران المپیک کشورمان است.
محمد باقری معتمد نیز در المپیک ۲۰۱۲ لندن موفق به کسب مدال نقره شد و یوسف کرمی در المپیک ۲۰۰۴ آتن و کیمیا علیزاده در المپیک ۲۰۱۶ ریو نیز به مدال برنز دست یافتند.
غلامحسن ذوالقدری پرافتخارترین مربی در تاریخ المپیک
غلامحسن ذوالقدری سرمربی سابق تیم ملی تکواندو کشورمان با کسب یک مدال طلا و یک مدال برنز در المپیک ۲۰۰۴ بهترین دستاورد یک مربی ایرانی در ادوار المپیک را دارد. پس از او رضا مهماندوست با کسب مدال طلای هادی ساعی در المپیک ۲۰۰۸ پکن و فریبرز عسکری با کسب مدال نقره محمد باقری‌معتمد در المپیک ۲۰۱۲ لندن، دو مربی دیگر تکواندوی آقایان هستند که موفق به کسب تجربه مدال المپیک شدند.
در بخش بانوان نیز مهرو کمرانی موفق به تجربه کسب مدال در المپیک به عنوان یک مربی در بخش بانوان شده است.
ذوالقدری همچنین سه بار نیز در المپیک به عنوان سرمربی حضور داشته است که المپیک ۱۹۹۲ بارسلون به صورت آزمایشی برگزار شد. او در المپیک‌های ۲۰۰۰ سیدنی و ۲۰۰۴ آتن نیز سرمربی تیم کشورمان بود. پس از ذوالقدری، فریبرز عسکری با دو حضور در المپیک ۲۰۱۲ لندن و ۲۰۲۰ توکیو و مهرو کمرانی نیز با دو حضور در المپیک‌های ۲۰۱۶ ریو و ۲۰۲۰ توکیو دیگر مربیانی هستند که دو بار در المپیک سرمربی تیم‌های ملی کشورمان بودند. رضا مهماندوست و بیژن مقانلو نیز به ترتیب در المپیک‌های ۲۰۰۸ پکن و ۲۰۱۶ ریو سرمربیان تیم‌های ملی آقایان بودند.
منبع: تسنیم
