ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران متشکل از ناوشکن تمام‌ایرانی «دنا» و ناوبندر «مکران» پس از حدود ۸ ماه دریانوردی و طی بیش‌از ۶۵ هزار کیلومتر مسیر دریایی، با هدف پیمودن یک دور ۳۶۰ درجه‌ای دور کره زمین به کشور بازگشت. این ناوگروه از ۹ مهر ۱۴۰۱ پس از اعزام به مأموریت دور کره زمین از مبدأ بندرعباس، در نخستین ایستگاه در بندر بمبئی هند توقف کرد و سپس با عبور از خلیج بنگال و تنگه مالاگا در جاکارتا پایتخت اندونزی پهلو گرفت.
پیمودن ۶۵ هزار کیلومتر در ۸ ماه از میان ۲۹ کشور
پس از این توقف، ناوگروه با ادامه‌ی مسیر به سمت دریای جاوه و عبور از تنگه ماکاسار و دریای سلبس، برای نخستین‌بار در تاریخ دریانوردی نظامی ایران، پا به عرصه‌ی وسیع و پهناور اقیانوس آرام گذاشت و با عبور از بیشترین عرض اقیانوس آرام و گذر از کنار جزایر میکرونزی و پولینزی به سمت تنگه ماژلان در جنوب قاره آمریکا حرکت کرد و با عبور از این تنگه، وارد اقیانوس اطلس جنوبی شد و سپس با حرکت به سمت شمال و عبور از سواحل شیلی، آرژانتین، اروگوئه و برزیل، نهایتاً در بندر ریودوژانیروی برزیل پهلوگیری کرد که این پهلوگیری مصادف با یکصدوبیستمین سالگرد برقراری روابط ایران و برزیل بود.
ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش پس از توقف چند روزه در ریودوژانیرو، با عبور از عرض اقیانوس اطلس در شهر کیپ‌تاون آفریقای جنوبی پهلوگیری کرد و پس از آن طی یک دریانوردی حدوداً ۴۰ روزه در بندر صلاله عمان توقف کرد. صلاله آخرین ایستگاه ناوگروه ۸۶ نداجا پیش از رسیدن به ایران بود و دریادلان ایرانی پس‌از جدا شدن از اسکله صلاله به سمت کشورمان حرکت کردند. در نهایت، ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش طی ۸ ماه با گذر از ۲۹ کشور و کسب یک موفقیت تاریخی برای کشورمان، ظهر چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شده و در اسکله بندرعباس پهلوگیری کرد.
ناوگروه ۸۶ ارتش کدام رکورد‌ها را ثبت کرد؟
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ماموریت ۳۶۰ که با حضور بیش‌از ۳۵۰ دریانورد انجام شد، چندین رکورد و دستاورد داشت که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
مسافت: ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش توانست برای اولین‌بار از آغاز دریانوردی‌های بین‌المللی خود، مسافت بیش‌از ۶۰ هزار کیلومتری را طی کند و در میان طوفان‌های دریایی اقیانوس آرام ۱۱۴ روز بدون پهلوگیری پیشروی کند.
طراحی نرم‌افزار بومی هواشناسی: نیروی دریایی ارتش برای اولین‌بار توانست یک نرم‌افزار بومی طراحی کرده و بسازد که در پیش‌بینی آب‌وهوا در بدترین حالت فقط دو درصد خطا دارد.
نرم‌افزار راهنمای توزین شناور‌های سنگین: این نرم‌افزار با نام نرم‌افزار بارگیری با حساسه‌های خود به کاربر کمک می‌کند تا توزین بار در سرتاسر کشتی به درستی انجام شده و از آسیب و ایجاد شکستگی در مقابل طوفان‌های سنگین جلوگیری کند.
اورهال و بازآماد (آماد و پشتیبانی): یکی‌از مهم‌ترین عرصه‌ها در حوزه نظامی، آماد و پشتیبانی است. رعایت دقیق مقررات و دستورالعمل‌های این حوزه یکی از الزامات هر فعالیت نظامی است. نیرو‌های فنی حاضر در ماموریت ۳۶۰ با اورهال به‌موقع و در حین اجرای ماموریت، کمک می‌کنند تا تجهیزات برای ادامه‌ی مسیر، آماده و سرحال شوند.
دیپلماسی دفاعی دریایی: ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش علاوه‌بر اجرای ماموریت نظامی، توانست در حوزه‌ی دیپلماسی دفاعی دریایی نیز وارد عمل شده و این حوزه را از طریق این سفر با چندین کشور تقویت کند. یکی از آنها، ورود ناوگروه به برزیل مصادف با ۱۲۰ اُمین سالگرد ارتباط ایران و برزیل، به گفته‌ی دریادار «شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران» این دستاورد کمی نبود و در واقع با این‌کار توانستیم ایران‌هراسی که علیه ما وجود دارد را، بشکنیم.
ایجاد اولین بیمارستان دریایی: یکی دیگر از دستاورد‌های ماموریت ۳۶۰ ایجاد و فعالیت یک بیمارستان مستقل و با تجهیزات کامل در ناوگروه بود. در این بیمارستان، سه عمل موفق جراحی انجام شده است. بیمارستان مستقر در ناوگروه به‌دلیل وجود تجهیزات و پزشکان مجرب، به حدی پیشرفته و مجهز بود که چنانچه در طول مسیر کشوری دچار بلایای طبیعی شده و از این یگان درخواست کمک داشته باشد، بتواند با بالاترین کیفیت به آن کشور و مردمش خدمات پزشکی ارائه کند.
استقرار بانک خون: استقرار یک بانک خون مجهز در ناوگروه ۸۶ دیگر دستاورد مهم ماموریت ۳۶۰ بود. به نحوی که فرماندهان در انتخاب نفرات برای این ماموریت به گونه‌ای عمل کردند که گروه خونی افراد بتواند نیاز‌های یکدیگر را پوشش دهد.
نقش اقتصاد دریامحور یا اقیانوسی در آینده تجارت بین‌الملل
امیر دریادار «شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش» در همایش ملی تبیین ابعاد و دستاورد‌های ناوگروه ۸۶ نداجا، با تأکید بر این‌که نقطه‌ی عطف اقدام نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، اجرایی کردن اقدام ناوگروه ۸۶ بود، بیان کرد: «در مقطعی که این ناوگروه در سواحل آمریکا و جهان پرچم ما را به اهتزاز در آورده بود، جایگاه ایران را به عنوان یک قدرت بزرگ در جهان اسلام و منطقه به تثبیت رساند.»
وی ادامه داد: «پیش‌شرط «توسعه دریامحور»، نوع نگاه سیاستگذاران و برنامه‌ریزان به مقوله‌ی دریا است. استفاده پایدار از منابع اقیانوسی و دریایی سبب بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت رشد اقتصادی خواهد شد. به معنای جامع کلمه، نگاه امروز ما به اقتصاد باید اقتصاد اقیانوسی باشد و برای رسیدن به آن تلاش کرده و این امر مهم را هدف‌گذاری کنیم.»
فرمانده نیروی دریایی ارتش خاطرنشان کرد: «اکثریت کشور‌ها نگاه‌شان به اقتصاد، اقیانوسی است؛ چراکه این امر سبب شکوفایی خواهد شد و کشور‌های در حال توسعه می‌توانند از این امر در راستای شتاب‌دهندگی کشورشان استفاده کنند. اقتصاد اقیانوسی موضوعی است که امروز گفتمان اقتصاد دریا را برای کشور‌ها پراهمیت کرده است و در ۲۰ سال آینده همه موضوعات را پوشش خواهد داد. ما نباید از سایر کشور‌ها عقب بمانیم، لذا اگر آنها در حال توسعه هستند، ما هم باید به رشد بسیار بالا برسیم.»
لازم به ذکر است، اقتصاد آبی شامل فعالیت‌هایی مانند شیلات، گردشگری دریایی، حمل‌ونقل دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌برداری از منابع زیرسطحی می‌شود. ایران با دسترسی به دریا‌ها و منابع غنی، از ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای توسعه‌ی این حوزه برخوردار است. با توجه به این‌که بیش‌از ۹۰ درصد تجارت جهانی از طریق حمل‌ونقل دریایی انجام می‌شود، توجه به این موضوع برای کشور‌هایی که دسترسی به منابع دریایی دارند، اهمیت زیادی دارد. بندر‌ها و بنادر نه‌تن‌ها در حمل‌ونقل، بلکه در مدیریت تجارت بین‌المللی نیز نقش اساسی ایفا می‌کنند؛ بنابراین ایران می‌تواند با بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها، رشد اقتصادی پایداری را تجربه کند. در نتیجه، پژوهش درباره تأثیرات اقتصادی تمرکز بر این حوزه، گامی مهم در شناسایی مزایای این رویکرد است.
در همین راستا، تیمی از محققان به سرپرستی «سید محمدهادی سبحانیان، استادیار دانشگاه خوارزمی» با همکاری پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس، دانشگاه شهید باهنر کرمان و اداره کل امور اقتصادی و دارایی هرمزگان، مطالعه‌ای در خصوص بررسی تأثیر «اقتصاد دریا» بر تولید، اشتغال و صادرات انجام داده‌اند. این تحقیق با استفاده از مدلی موسوم به «تعادل عمومی قابل‌محاسبه» تلاش کرده است تا اثرات اقتصادی این حوزه را با دقت بیشتری مشخص کند. تمرکز این پژوهش بر دو بخش کلیدی «اقتصاد دریامحور» یعنی آبزی‌پروری و حمل‌ونقل دریایی بوده است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که، کاهش تعرفه‌ها در بخش آبزی‌پروری به کاهش تولیدات در این حوزه منجر می‌شود. این نتیجه نشان‌دهنده وابستگی آبزی‌پروری به عوامل تولید دیگر، مانند بهره‌وری و فناوری است. از سوی دیگر افزایش بهره‌وری نهاده‌های واسطه‌ای در بخش‌های آبزی‌پروری و حمل‌ونقل دریایی، منجر به افزایش رفاه اقتصادی کشور می‌شود. به‌طور کلی بهره‌وری نقش مهمی در بهبود وضعیت تولیدات دریایی و صادرات آنها دارد.
همچنین یافته‌های این تحقیق نشان دادند که، با افزایش بهره‌وری نیروی کار و نهاده‌های واسطه‌ای در دو بخش آبزی‌پروری و حمل‌ونقل دریایی، تراز تجاری این دو بخش بهبود یافته و به‌تبع آن صادرات افزایش یافته است. این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که بهبود تراز تجاری می‌تواند به توسعه بیشتر صنعت دریایی کشور کمک کند و ایران را به‌عنوان یک بازیگر قوی‌تر در تجارت دریایی معرفی کند.
پیش‌نیاز «توسعه دریامحور»، امنیت دریایی است
در ادامه، «محمدباقر ذوالقدر، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام» ضمن قدردانی از نیروی دریایی ارتش، اظهار کرد: «نیروی دریایی ارتش با این اقدام بزرگ موقعیت نداجا را در سطح دنیا به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی مطرح کرد و دست بلند جمهوری اسلامی ایران را در دریا به دنیا نشان داد تا برای نخستین‌بار ایران در باشگاه قدرت‌های بزرگ دریایی جهان قرار بگیرد.»
وی با بیان این‌که غربی‌ها از نعمت کشتی به خوبی استفاده کرده‌اند، ادامه داد: «در دوران استعمار، غربی‌ها بر کشتی‌ها سوار شدند و بر دیگر کشور‌ها تسلط پیدا کردند. در دوران معاصر نیز آمریکا تحت‌تأثیر نظریه‌ای در مورد قدرت دریایی، با تشکیل ناوگان‌های بزرگ بر اقیانوس‌های بزرگ مسلط شد؛ البته بعد از آنها کشور چین هم با استفاده از ظرفیت دریایی خود از طریق بنادر توانست یک جهش اقتصادی در کشورش ایجاد کند.»
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: «با تأکید رهبر معظم انقلاب، سیاست‌های «توسعه دریامحور» ابلاغ شد و این امر مبنای کار جمهوری اسلامی برای توسعه قرار گرفت، لذا در همین سیاست‌ها ذکر شده است که، برای ۱۰ سال، رشد اقتصاد دریایی باید دوبرابر رشد اقتصادی کشور باشد. البته این موفقیت در بستر امنیت قابل تحقق است و پیشرفت و توسعه در سایه امنیت حاصل خواهد شد، چراکه در خصوص توسعه دریامحور بی‌واسطه با تهدیدات دشمنان و رقبا مواجه هستیم.»
نیروی دریایی ایران قدرت اول در منطقه است
محمدباقر ذوالقدر عنوان کرد: «امروز حریف ما نیروی دریایی کشور‌های منطقه نیستند، زیرا قدرت اول در منطقه، نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران است و ما قدرت‌های بزرگ را حریف خودمان می‌دانیم. توانمندی‌های نیروی دریایی ارتش در امنیت کشتیرانی در دریای عمان و بالای مدار ۱۰ درجه، در اقیانوس هند و سایر اقیانوس‌ها اثبات‌شده است، همچنین حضور در دریای سرخ برای مقابله با دزدی دریایی که به یک معضل بین‌المللی تبدیل شده بود، با حضور نیروی دریایی ارتش حل شد و همچنان این حضور باقی است.»
وی خاطرنشان کرد: انجام مأموریت‌های جسورانه و شجاعانه توسط نیروی دریایی ارتش از جمله برگزاری رزمایش‌های مشترک با قدرت‌های دریایی بزرگ همچون روسیه و چین و نیز سفر افتخارآمیز ۳۶۰ درجه با ناوگروه ۸۶ برای نخستین‌بار، همگی نمایانگر تغییر و ارتقای تراز قدرت دریایی جمهوری اسلامی ایران است.
وی با اشاره به این‌که باید با حضور در دریا قابلیت‌های ساحلی خود را تقویت کنیم، گفت: «دریا و اقیانوس، ثروت عمومی و خدادادی است و همه ملت‌ها و کشور‌ها به‌ویژه کشور‌های ساحلی از آن برخوردار بوده و باید به آن دسترسی داشته باشند. این ثروت برای قدرت‌های استکباری نیست و برای همه ملت‌ها است.
اقتدار دریایی، پشتوانه محکمی برای دیپلماسی متوازن دولت
«ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران» نیز در این رابطه بیان کرد: «مأموریت بی‌نظیر و موفقیت‌آمیز ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوشکن دنا و ناوبندر مکران در مأموریت ۳۶۰ درجه‌ای به دور کره‌زمین – که حدود هشت‌ماه به طول انجامید – نقطه‌عطفی در تاریخ دریانوردی، نیروی دریایی کشور و حضور مقتدرانه و به تعبیر رهبر معظم انقلاب، امنیت‌ساز جمهوری اسلامی ایران در آب‌های بین‌المللی بوده است.»
وی گفت: «نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علاوه‌بر حراست و حفاظت از مرز‌های آبی کشور، مأموریت حفاظت از امنیت و منافع ایران در دریا‌ها و آب‌های بین‌المللی را نیز بر عهده دارد و دریادلان با انجام چنین مأموریتی نشان دادند که نه‌تن‌ها در آب‌های خلیج‌فارس، دریای‌عمان و دریای‌خزر، بلکه در هر نقطه از دنیا از خلیج عدن تا دریای کارائیب آمادگی دفاع از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را دارند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: «مأموریت موفق ناوگروه ۸۶ در عین صلح‌جویانه بودن و ارسال پیام‌های دوستی به بسیاری از کشور‌های در طول مسیر و نیز نمایش توانایی و آمادگی جمهوری اسلامی ایران در کمک به صلح و امنیت بین‌المللی، در عین‌حال به کشور‌های سلطه‌جو و زورگو نشان داد که دست‌اندازی به منافع جمهوری اسلامی ایران در هر نقطه از دنیا بی‌پاسخ نخواهد ماند و نیروی مقتدر دریایی ارتش در کنار و دوشادوش سایر قوای مسلح جمهوری اسلامی ایران، هر اقدامی را که علیه منافع ملی کشور باشد، بی‌پاسخ نخواهند گذاشت.»
ناصر کنعانی افزود: «آمادگی، اقتدار و نمایش قدرت نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران نه‌تن‌ها در عرصه نظامی، بلکه در عرصه دیپلماسی، تولیدکننده قدرت و ظرفیت ملی و موجب عزت و اقتدار میهن اسلامی می‌شود و طبق بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به افسران ناوگروه ۸۶ که فرمودند: «ارزش سیاسی کار شما از ارزش نظامی‌اش کمتر نبود»؛ ارکان، مؤلفه‌ها و عناصر قدرت ملی وابسته به یکدیگرند و پیشرفت و تقویت هر کدام از آنها علاوه‌بر تأثیر در دیگر مؤلفه‌ها، موجب تقویت کلیت نظام و جایگاه کشور در عرصه نظام بین‌الملل خواهد شد.»
تولید آثار سینمایی برای نمایش دستاورد‌های ناوگروه ۸۶
«محمدمهدی اسماعیلی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی» با اشاره به تلاش‌های مجموعه نیروی دریایی ارتش در شکل‌گیری سفر تاریخی ناوگروه ۸۶ به دور دنیا، اظهار کرد: «افتخاری که ناوگروه ۸۶ برای کشور عزیزمان آفرید را، باید به‌عنوان یک حماسه ماندگار بزرگ در تاریخ جمهوری اسلامی ایران ثبت کرد. در همین راستا با همکاری شورای فرهنگ عمومی کشور، روزی را در تقویم رسمی نامگذاری و تلاش کردیم تا این اتفاق مهم را وارد زندگی رسمی و روزمره‌ی همه مردم ایران بکنیم.»
وی با اشاره به اقدامات دیگری که در راستای تبیین دستاورد‌های این حرکت بزرگ در حال انجام هستند، افزود: «سازمان سینمایی به‌زودی با تکمیل فرایند پیش‌تولید و تکمیل فیلمنامه، کار ساخت فیلم سینمایی فاخری را برای این حماسه‌ی بزرگ آغاز خواهد کرد. در حوزه موسیقی نیز قرار است یک سمفونی ویژه درباره این حماسه، تولید و در سالگرد این حرکت ملی ارائه شود.»
با توجه به مطالب فوق، ماموریت افتخارآمیز ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نه‌تن‌ها «اقتدار دریایی» و «بازدارندگی نظامی» ما را در سطح بین‌المللی ارتقا داد، بلکه زمینه همکاری تجاری با کشور‌های دوردست را نیز در قالب کریدور‌های دریایی فراهم کرد؛ بنابراین از مسئولان حوزه دیپلماسی اقتصادی انتظار می‌رود از ظرفیت به‌وجود آمده کمال بهره‌وری را داشته باشند.
منبع: ایسنا
