۰۷:۳۰ – ۲۰ آذر ۱۴۰۳
باشگاه خبرنگاران جوان؛ محبوبه کباری – کشور سوریه بعد از برچیده شدن بساط داعش می توانست فرصت بسیار خوبی اقتصاد کشور باشد اما به دلایل مختلف که مهم‌ترین آنها نداشتن یک مرز زمینی مشترک مناسب باعث شد که نتوانیم به خوبی از این ظرفیت مهم اقتصادی استفاده کنیم وبه گفته کارشناسان هم در حال حاضر هم ممکن است با سقوط دولت بشار اسد در سوریه صادرات سالانه ۲۰۰ میلیون دلار روند رو به کاهشی پیدا کند.
طبق بررسی ها سوریه بازار بکری برای صادرات محصولات ایرانی بود چراکه با توجه به وضعیت کشور سوریه به دلیل تحریم‌ها وهمچنین مصوبه ای که در سال های گذشته هیئت دولت سوریه مبنی بر ممنوعیت واردات کالا از ترکیه صادر کرده بود باعث میشد که محصولات و خدمات ایرانی توان رقابتی بالایی برای رقابت با محصولات مشابه خارجی خود پیدا کنند.
برای صادرات به سوریه با بررسی‌های انجام شده، تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی می‌توانستند در حوزه‌های انرژی، دارو و تجهیزات پزشکی، صنایع و تجهیزات زیر ساختی صنایع کشاورزی، دامی و غذایی که اولویت بیشتری را به خود اختصاص داده است اقدام کنند اما در این ایام با توجه به تحولات رخ داده در این کشور باید منتظر باشیم و ببینیم بازار کشور سوریه به چه سمت وسویی حرکت می کند.
در ادامه این گزارش روح اله لطیفی سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت درخصوص آخرین میزان صادرات محصولات و همچنین دلایل عدم رشد صادرات کالا به کشور سوریه صحبت کردیم.
سوال: سالانه ایران چه میزان صادرات کالا به کشور سوریه دارد و ارزش ریالی آن چقدر بوده است؟
لطیفی: بیشترین میزان صادرات به سوریه از ۳۰۰ میلیون دلار در سال فراتر نبوده است به طوری که از ابتدای امسال تا به امروز ۱۰۹ هزار و ۸۲ تن کالا به ارزش ۱۰۹ میلیون و ۸۹۰ هزار و ۵۸۰ دلار صادر شده است.
سوال: بیشترین میزان صادرات کالا به کشور سوریه چه بود ودر بخش کشاورزی کدام کالا پرطرفدار بوده است؟
لطیفی : امسال حدود ۵ هزار و ۴۴۲ تن لبنیات به ارزش ۱۳ میلیون و ۳۹۱ هزار و ۸۸۹ دلار کالا به سوریه صار کرده‌ایم. همچنین حدود ۶ هزار و ۱۵۶ تن هم محصولات کشاورزی تازه‌از جمله صیفی جات، سیب زمینی، گوجه فرنگی، سیر، لوبیا، بادمجان، فلفل ونخود بوده که ارزش آن یک میلیون ۵۹۶ هزارو ۶۸۸ دلار بوده است.
همچنین در بحث صادرات خشکبار از جمله پسته و خرما هم از ابتدای سال تا پایان آبان ماه، یک هزار و ۳۲۰ تن صادرات داشته‌ایم که ارزش کالای صادره۲میلیون و ۱۲۵ هزار و ۳۲۵ دلار بوده است.
همچنین نارنگی ،انگور، سیب تازه و هلو به میزان ۶ هزار و ۵۱ تن به ارزش ۲ میلیون و ۶۲۶ هزار و ۲۵۳ دلار به این کشور صادر شده است. همچنین در بحث صادرات انواع روغن و انواع چربی توانسته‌ایم از ابتدای سال هزار و ۶۶ تن به ارزش ۲ میلیون و ۴۸۱ هزار و ۵۹۸ دلار صادرات داشته باشیم .
سوال: صادرات میوه و شیرینی به چه میزان رسید؟
لطیفی: میزان صادرات انواع شیرینی‌ها هم به ۷۱ تن رسیده و در بحث صادرات سایر محصولات غذایی از جمله‌کنسروجات، مواد غذایی فرآوری شده به هزار و ۸۰۲ تن رسیده‌است که ارزش کالای صادر شده ۴ میلیون و ۳۰۳ هزارو ۹۰۸ دلار بوده است.
سوال: مهم ترین محصولات صادراتی ایران به سوریه چه بوده است؟
لطیفی:یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی ما در بازار سوریه بحث توتون و تنباکو بوده که میزان صادرات محصولات ما به ۱۳۹ ونیم میلیون تن رسیده بود که از ابتدای سال ارزش ریالی آن ۴۰۵ هزار و ۲۶۶ دلار بوده است.
سوال: آیا مواد معدنی و مشتقات نفتی هم ایران به کشور سوریه صادر می کرد؟
لطیفی :در حوزه مواد معدنی و مشتقات نفتی هم ۱۰ هزار و ۳۲۴ تن محصول صادر کرده‌ایم که ارزش ریالی ۵ میلیون و ۷۸۷ هزار ۹۲۳ دلار بوده و در حوزه دارو هم حدود ۸ هزار و ۲۰۰ کیلوگرم به ارزش ۵ میلیون و ۲۸۴ هزار ۷۳۱ دلار صادرات داشته‌ایم.
در حوزه کود اوره هم ۱۵ هزار و ۲۶۲ تن به ارزش ۴ میلیون و ۹۵۷ هزار و ۱۵۷ دلار کالا صادر کرده‌ایم ، همچنین در حوزه کاشی و سرامیک هم ۲۶ هزار و ۶۹۰ تن به ارزش ۲ میلیون و ۹۰۷ هزار و ۵۳۹ دلار کالا صادر کرده‌ایم.
انواع شیشه و ظروف شیشه‌ای هم به ارزش ۵ میلیون ۵۶۹ هزار و ۵۰۸ دلار صادرات داشته‌ایم و در بخش محصولات فودلای که یکی از مهم‌ترین کالاهای صادر شده است هم به صادرات یک میلیون و ۹۳۳ هزار و ۴۲۸ دلار رسیده‌ایم و در حوزه توربین‌های بخار ۳۶ میلیون و ۸۷۷ هزار و ۳۴۲ دلار صادرات داشته‌ایم.
سایر کالاهای صادره هم در حوزه لوازم خانگی، شیرآلات ساختمانی و انواع تراکتور و لوازم الکترونیکی و قطعات خودرو، دماسنج و مسواک و شوینده بوده است .
سوال: سال گذشته چه میزان صادرات کالا به کشور سوریه داشته‌ایم؟
لطیفی:در سال گذشته نیز مجموع کل صادرات ایران به کشور سوریه تنها ۱۴۷ هزار و ۲۳ تن کالا به ارزش ۱۴۲ میلیون و ۵۴۶ هزار و ۳۹۹ دلار بوده است.
سوال: چرا با وجود روابط پر رنگ سیاسی‌در حوزه تجارت چندان موفق نبوده‌ایم؟
لطیفی: یکی از مولفه‌های مهم در حوزه تجارت و صادرات حوزه ارتباطی و حمل ونقل بوده است یکی از این مسیر‌های تجارت حوزه زمینی بوده است. ایران با کشور سوریه مرز زمینی ندارد ولی از دو مسیر عراق و ترکیه امکان جغرافیایی برای ورود به این کشور داشته است که متاسفانه در مرز القائم بین عراق و سوریه به دلیل بمباران شدید آمریکا در سال‌های گذشته فرصت برای توسعه تجارت و صادرات کالا درا ین بخش به طور کامل ایجاد نشده بود.
یکی دیگر از مسیر‌های موجود برای تجارت زمینی با سوریه مرز ترکیه ومنطقه حلب و ادلب و بعد از آن ورود به بازار شامات از کانال سوریه بود که این مسیر هم به دلیل عدم حضور هم پیمانان ایران و حضور پررنگ نیرو‌های ترکیه و هواداران آن و تشدید درگیری‌ها در چند ماه گذشته تجارت کالا چندان امکان پذیر نبود؛ بنابراین تنها مسیری که امکان ورود کالا در آنها وجود داشت اقلیم کردستان عراق بود که این مسیر هم به دلیل آنکه مرز‌های مشترک با کردستان سوریه دارد عملا اعمال حاکمیت دولت وقت سوریه فراهم نبود در آمار صادرات ما به عراق شناسایی می‌شود و مسیر‌های ثانویه قابل رصد نبود بنابراین مسیر‌های زمینی کاملا مسدود شده بود وامکان صادرات با وجود ارتباطات و مباحث مشترکی که وجود داشت قطع شد.
سوال: آیا از مسیر دریایی برای صادرات کالا به کشور سوریه نمی توانستیم استفاده کنیم؟
لطیفی: یکی دیگر از مسیر‌های تجارت ایران با سوریه مربوط به مسیر دریایی از طریق مدیریترانه و از تنگه باب المندب بود به طوری که از مسیر دریای سرخ و مدیترانه وارد بنادر لاذقیه میشدیم، اما به دلیل آنکه امکان صادرات تمامی کالا از طریق دریا وجود نداشت و به دلیل آنکه بخش زیادی از کالا‌ها فساد پذیر هستند بنابراین امکان صادرات چندانی در این بخش وجود نداشت؛ بنابراین از طریق دریا تنها امکان صادرات کالاهای با عمر بالا از جمله فولاد، آهن و مصالح ساختمانی وجود داشت .
سوال: آیا ایران از مسیر هوایی برای صادرات کالا استفاده می‌کرد؟
لطیفی: یکی دیگر از مسیر‌های تجارت کالا با سوریه بخش هوایی بود که در این بخش هم تنها فرودگاه دمشق و حلب امکان نشستن و برخاستن داشت، اما به دلیل گران بودن حمل کالا از طریق هواپیما‌های کارگو تجار و صادر کنندگان تمایل چندانی به صادرات کالا از طریق بخش هوایی نداشتند مگر کالا‌هایی که ارزش زیاد در واحد تن داشتند که صرفه اقتصادی داشته باشد همین امر باعث شد که سهم بازار ایران از سوریه در حد انتظار نباشد. در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی از جمله در حوزه ساخت نیروگاه‌ها، پروژه‌های عمرانی، خودرو سازی سایپا کارخانه‌های تولیدی داشتیم، اما به دلیل عدم وجود راه‌های ارتباطی نتوانستیم در این بخش موفقیت چندانی به دست بیاوریم.
