۱۰:۵۵ – ۰۱ مرداد ۱۴۰۳
این که ده‌ها سال فریاد بزنید که من در فلان قتل یا سرقت یا کلاهبرداری هیچ نقشی نداشتم و نباید در زندان باشم، اما هیچ فردی به حرف شما گوش ندهد و آن را باور نکند، غیرقابل تحمل‌ترین اتفاق ممکن است. اما افرادی هستند که چنین تجربه‌ای را داشتند و نتوانستند هیچ سند محکمه پسندی برای رهایی خودشان از زندان به دادگاه ارائه دهند، در حالی که واقعا بی‌گناه بودند. به تازگی، ماجرای آزاد شدن یک زن آمریکایی بعد از گذراندن ۴۳ سال حبس اشتباهی در رسانه‌های جهان و فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت.
این زن که بیش از ۴ دهه از عمرش را به خاطر اتهام ارتکاب قتل در زندان گذرانده بود، با لغو حکم خود از یک مرکز اصلاح و تربیت در شهر چیلیکافی ایالت میسوری آمریکا آزاد شد. به همین بهانه و در پرونده امروز از داستان زندگی این زن و چند مورد مشابه خواهیم گفت که چندین دهه از زندگی‌شان را بدون این که مرتکب جرمی شده باشند، پشت میله‌های زندان گذراندند.
قربانی یک بی‌عدالتی آشکار
چند سال زندان بود؟ ۴۳ سال
«ساندرا همی» که به‌تازگی و بعد از ۴۳ سال حبس اشتباهی آزاده شده، به اتهام قتل یک کارمند کتابخانه به نام «پاتریشیا جشکه» با چاقو در سال ۱۹۸۰ به حبس ابد محکوم شده بود. قاضی این پرونده چند وقت پیش حکم داده بود که وکلای خانم همی «شواهد روشن و قانع‌کننده» دال بر بی‌گناهی واقعی وی ارائه کرده‌اند و به همین دلیل محکومیت حبس ابد او را لغو کرده است. با این حال دادستان کل اصرار بر این داشت که وی باید همچنان پشت میله‌های زندان باقی بماند. در جریان جلسه دادگاه آخرش، قاضی «هورسمن» تهدید کرد که اگر خانم «همی» در عرض چند ساعت آزاد نشود، خود دادستان باید در دادگاه حاضر شود. خانم «همی» پس از آزادی از صحبت با خبرنگاران خودداری کرد. وکیل وی گفت که او مستقیماً پیش پدرش می‌رود که به دلیل نارسایی کلیه در بیمارستان بستری شده است. قاضی هورسمن در حکم خود آورده است که محکوم در بازجویی‌ها در «حالت روانی سازش‌پذیر» قرار داشته و در پاسخ به بازپرس‌ها «اغلب پاسخ‌های تک‌هجایی به سؤالات اصلی» می‌داده است. این قاضی در حکم خود ساندرا همی را «قربانی یک بی‌عدالتی آشکار» خوانده است.
رکورددار حضور در زندان بدون ارتکاب جرم
چند سال زندان بود؟ ۴۵ سال
«ریچارد فیلیپس» اهل دیترویت آمریکا که به اتهام قتل محکوم شده بود، ۴۵ سال و نیم از زندگی خود را پشت میله‌های زندان گذراند تا در نهایت توانست حکم بی‌گناهی خود را دریافت کند. پاییز ۱۹۷۱ ریچارد به خاطر یک دزدی مسلحانه محکوم شد، این در شرایطی بود که احتمال این که دزدی کار میچل (دوست قدیمی او) باشد، به همان اندازه‌ای بود که می‌توانست کار ریچارد باشد. هر دو قد بلند، سیاه‌پوست و چهارشانه بودند و برخی از شاهدان توان تفکیک آن دو را از هم نداشتند. در شرایطی که نفر دوم درگیر در دزدی مسلحانه سکوت کرده بود، ریچارد محکوم شد؛ محکومیتی که او را به فردی سابقه‌دار با جرمی خطرناک تبدیل می‌کرد. اما در تمام دادگاه‌های برگزار شده در این سال‌ها، ریچارد اصرار به بی‌گناهی خود داشت. در سال ۲۰۱۴ موسسه حقوقی که به صورت اختصاصی به زندانیان بی‌گناه آمریکا کمک می‌کند، متوجه پرونده ریچارد شد. بررسی این موسسه نشان می‌داد نقایص پرونده ریچارد بسیار زیاد است. در نهایت در زمستان ۲۰۱۷، پرونده ریچارد دوباره بررسی و این بار به او اجازه داده شد تا زمان دریافت حکم نهایی با بستن پابند الکترونیک، آزادی مشروط را تجربه کند. بعد از آزادی مشروط، ریچارد با کمک خیرین توانست جایی برای خوابیدن پیدا کند. در بهار ۲۰۱۸، قاضی حکم نهایی بی‌گناهی ریچارد را صادر کرد.
محکوم شدن به ۴۰۰ سال زندان
چند سال زندان بود؟ ۳۴ سال
«سیدنی هولمز» ۵۷ ساله که در دادگاه حکم برائت خود را دریافت کرد، در سال ۱۹۸۸ میلادی به اتهام رانندگی خودرویی بازداشت شد که دو مرد ناشناس و یک زن را با بهکارگیری سلاح ربوده بودند. دادگاه یک سال بعد وی را به گذراندن ۴۰۰ سال زندان محکوم کرد. بر اساس گزارش صادرشده از اداره بازبینی محکومیت‌ها وابسته به دادستانی منطقه براود، دادستان در آن زمان از قاضی خواستار زندان ۸۲۵ ساله شده بود، «پیتر ماگرینو»، دادستان این منطقه می‌گوید: «به این خاطر درخواست حبس ابد نکردم که هولمز نتواند پس از ۲۵ سال حکم آزادی مشروط دریافت کند و تا آخر عمر در زندان بماند». در این میان، هولمز در سال ۲۰۲۰ میلادی با اداره بازبینی محکومیت‌های دادستانی تماس گرفت و اظهار کرد وی در مسئله سرقت مسلحانه مورد اتهام، بی گناه است و پس از انجام تحقیقات گسترده توسط این اداره، رای به برائت وی داده شد. در همین زمینه «جیف باک» از فعالان اجتماعی آمریکا در توئیتی نوشت: «من از آزادی هولمز خوشحالم، اما این نوع داستان‌ها همواره برای مردان آمریکایی سیاه‌پوست اتفاق می‌افتد و بسیار نادر شاهد وقوع این داستان برای دیگر گروه‌های نژادی هستیم؛ امری که موجب شک و تردید در سخنان برخی مبنی بر نبود مشکلات تبعیض نژادی در آمریکا می‌شود».
ضرب‌و‌شتم شدید و مدام در سلول انفرادی
چند سال زندان بود؟ ۲۲ سال
«نیک یاریس» اهل انگلیس یکی دیگر از کسانی بود که به‌خاطر اشتباه پلیس ۲۰ سال از عمر خود را پشت میله‌های زندان گذراند و حتی بیشتر این مدت را در سلول انفرادی بود. او بار‌ها توسط ماموران زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفته و حتی شبکیه چشم او هم بر اثر یکی از این ضربات پاره شد. نیک در نوجوانی دچار مشکلات روحی شده و پس از فرار از خانه، مدت کوتاه با مردی به نام «آلن نیپو» همخانه شد. چند هفته پس از آن او به اتهام آدم ربایی و قتل یک افسر پلیس دستگیر شد. در دادگاه نیک برای رهایی خود پرده از قتلی دیگر برداشت که فکر می‌کرد به دست آلن به قتل رسیده است. او ماجرای قتل «الیزابت مائه» را در دادگاه عنوان کرد، اما از آن‌جا که این اتهام ثابت نشد این قتل هم به گردن او افتاد. نیک در مصاحبه‌ای قبل از آزادی‌اش گفته‌بود: «می‌دانستم که در نهایت اعدام می‌شوم. دیگر هیچ چیز برایم اهمیت نداشت و پس از سال‌های چهاردهم و پانزدهم حتی برای اثبات بی گناهی خود تلاش هم نمی‌کردم». نیک چندین بار درخواست تست دی‌ان‌ای داد، اما هر بار دادگاه به نحوی درخواست او را رد کرد و حتی یک بار هم گفتند نمونه‌ها در راه آزمایشگاه از بین رفته‌اند. تا این‌که وکیلی توانست با انجام تست دی‌ان‌ای برای نیک در سال ۲۰۰۳ بی‌گناهی او را ثابت و پس از ۲۲ سال حبس او را آزاد کند.
محکوم‌شدن اشتباه به قتل ۷ فرزندش
چند سال زندان بود؟ ۲۱ سال
جیمز ریچاردسون، مرد هفتاد و هفت ساله پس از سال‌ها زندان دوباره به شهر خود یعنی آرکادیا بازگشت. آرکادیا همان شهری است که در آن جیمز به اشتباه به قتل هفت فرزندش محکوم و روانه زندان شد. قضاوت نادرست قاضی در سال ۱۹۶۷ باعث شد جیمز به مسموم کردن و قتل فرزندانش محکوم شود و سال‌های بسیاری از عمرش را بی گناه در زندان بگذراند. جیمز ۲۱ سال از عمر خود را بی‌گناه در بند گذراند. دادستان‌های شهر ادعا داشتند، او برای گرفتن پول از بیمه، غذای فرزندان خود را مسموم کرده و آن‌ها را به قتل رسانده است، اما سال‌ها بعد زنی که در آن زمان پرستاری بچه‌ها را به عهده داشت، به دادگاه رفت و به جرم خود اعتراف کرد؛ بنابراین ریچاردسون پس از ۲۱ سال حبس، آزاد شد و به زندگی بازگشت.
آزادی به کمک رد دندان
چند سال زندان بود؟ ۲۰ سال
ماجرا از این قرار است که سال ۱۹۹۴ پس از پیدا شدن جنازه دختری ۱۹ ساله، طبق رای دادگاه «جرارد ریچاردسون»، متهم شماره یک این پرونده شناخته شد. دادستان در این پرونده با استفاده از جای گازگرفتگی روی بدن دختر و بدهی ۹۰ دلاری که دخترک به جرارد داشت، او را محکوم به قتل آن دختر کرد. اما مسئله این جاست که آن‌ها درباره جرارد اشتباه می‌کردند و نتایج دی ان ای در اکتبر ۲۰۱۳ مشخص کرد وی در تمام این سال‌ها بی‌گناه مجازات شده است. پس از سال‌ها، نتایج آزمایش نشان می‌داد که جای گازگرفتگی که باعث محکوم شدن جرارد شده، متعلق به شخص دیگری بوده و او پس از تقریبا ۲۰ سال حبس، طعم آزادی را دوباره چشید.
سخنران انگیزشی‌شدن در زندان
چند سال زندان بود؟ ۱۸ سال
سال ۱۹۹۸ بود. پیتر منسون اوکو ۲۸ ساله، طراح داخلی بود و زندگی آرامی در کنار همسر و پسر و دخترش در نایروبی، پایتخت کنیا داشت؛ اما این زندگی آرام، عصر یک روز به طور ناگهانی زیر و رو شد. یک روز وقتی پیتر به خانه بازگشت، با پیکر بی‌جان همسرش روبه‌رو شد. او که از موضوع جا خورده بود، برای گزارش موضوع به کلانتری رفت، اما کمی بعدتر کسی که به جرم قتل همسرش دستگیر شد و مظنون اصلی قتل همسرش بود، فردی نبود جز خود «پیتر»! اما ورود پیتر به یکی از بدترین زندان‌های آن زمان جهان باعث شد زندگی‌اش در مسیر جدیدی قرار بگیرد. او در زندان موفق به کسب مدرک حقوق دانشگاه لندن شد. سال ۲۰۱۵ اولین حضور پیتر در قامت سخنران در یکی از برنامه‌های «تد» (مجموعه سخنرانی‌های انگیزشی) بود. البته این مجموعه سخنرانی‌ها، آن زمان داخل زندان برگزار شد و پیتر از فعالیت‌هایش در سازمان مردم نهاد خود گفت. یک سال بعد و زمانی که از آغاز زندانی‌شدن پیتر بیش از ۱۸ سال می‌گذشت، او نامه‌ای به رئیس جمهور وقت کنیا نوشت و درخواست بررسی دوباره پرونده‌اش را کرد. رئیس جمهور با درخواست او موافقت کرد و در نهایت پیتر در سال ۲۰۱۶ و بعد از ۱۸ سال از زندان آزاد شد. به واسطه تلاش‌های تحسین‌برانگیز پیتر، او حالا چهره‌ای شناخته شده در زمینه آموزش زندانیان در جهان است و سخنرانی‌های او در مجموعه تد، منبع الهام بسیاری از افراد بوده است.
هم زندانی‌شدن با مجرم اصلی
چند سال زندان بود؟ ۱۷ سال
«ریچارد جونز» ۲۴ ساله بود که به جرم کیف قاپی از یک زن در پارکینگ مرکز خرید وال مارت، دستگیر شد. با وجود این که هیچ سرنخی از او در صحنه وجود نداشت، اما به خاطر چهره نگاری شاکی، مجرم شناخته شد و به زندان افتاد. یک روز به صورت اتفاقی، ریچارد متوجه مردی به نام «ریکی آموس» شد که شباهت بسیار زیادی به او داشت و در همان جا زندانی بود. او به کارکنان زندان گفت که قبلا هم به خاطر شباهت با شخصی که نمی‌شناخته اشتباه گرفته شده و حالا فکر می‌کند ریکی همان شخص است. پس از بررسی‌های بسیار از آن جا که شباهت آن‌ها غیرقابل باور بود، تحقیقات گسترده‌ای درباره این پرونده آغاز شد و سرانجام مشخص شد که دزد اصلی ریکی بوده است و ریچارد سال‌ها به دلیل شباهت ظاهری اشتبا‌ها در حبس بوده است.
منبع: زندگی سلام
